Dissectie
Het bijwonen van een ontleding (dissectie) van een paard stond al een geruime tijd boven aan mijn to-do lijst. In mijn werk neem ik bij een thermografisch onderzoek een kijkje in de oppervlakkige weefsels en de fysiologie van het paard. Een gedegen kennis van de anatomie, fysiologie en neurologie is van groot belang wanneer je thermogrammen juist wilt uitlezen. Ik wilde zien hoe het lichaam werkte en in elkaar zit, ervaren en vooral voelen hoe al die verschillende structuren zijn. Zo kan ik beter het klinische beeld beoordelen, maar ook nog beter zien op de thermogram of er mogelijke abnormaliteiten zijn.
Ook voor het adviseren en eigenaren helpen bij passend harnachement heb ik gezien hoe de spier structuren liggen en wat de invloed is van niet passend harnachement.
Sharon May Davis
In deze drie dagen werd ik op reis meegenomen door het lichaam van een jong paard welke door een zware blessure helaas geen pijnvrij leven meer kon hebben. De ontleding werd uitgevoerd door Sharon May Davis met haar geweldige team en werd georganiseerd door Equine Studies. Wat een prachtig leerzaam weekend met super leuke inspirerende mensen!
Hoe bijzonder is het om te zien hoe een paardenlichaam werkt en hoe prachtig dit in elkaar zit. Ik heb heel wat anatomieboeken liggen maar dit maakt zoveel meer duidelijk. Het is prachtig om te zien hoe spieren, pezen en botten met elkaar verweven en verbonden zijn. Hoe over alles in het lichaam is nagedacht om het functioneel te kunnen laten zijn. Daarnaast laat het zien dat er geen paard gelijk is en dat ieder dier zijn eigen verhaal verteld.
De keerzijde voor mij was wel dat het confronterend is om te zien wat een langdurige blessure (zes maand) en de daaruit voortkomende overcompensatie doet met het lichaam, met de gezonde weefsels en gewrichten. Mijn eerste gedachten waren: ’ waarom laat je een dier met een dergelijke blessure zo lang nog lopen, wat moet hij een pijn hebben gehad.”
Op de tweede dag kregen wij een filmpje te zien van datzelfde paard, maar dan een week eerder. De eerste indruk was een jong paard, die graag zijn baas op sleeptouw nam om zoveel mogelijk gras binnen te kunnen krijgen. Eigenlijk helemaal niet het hoopje ellende dat ik had verwacht te zien tijdens de eerste dag van de cursus. In beweging zag je duidelijk dat hij niet meer comfortabel was en in draf zag je een duidelijke kreupelheid, maar ondanks dat bleef hij lopen en zijn oren stonden regelmatig naar voren. Dit was zo confronterend: hoe en wanneer laat een paard nou zien dat het echt genoeg is? Dat het niet meer kan of dat het echt pijn heeft!?
Luisteren wij wel genoeg?
Laten paarden het niet voldoende zien? Of misschien kijken en luisteren wij niet genoeg? Paarden zijn prooi, vlucht- en kuddedieren. Een zwak paard overleefd in de natuur niet, hij vormt een gevaar voor de kudde en zal worden verstoten of worden opgemerkt door het roofdier en als prooi worden gekozen. Omdat ieder dier een grote overlevingsdrang heeft zullen ze van nature proberen hun zwakte niet te tonen en hierdoor niet opvallen, dit vergroot hun overlevingskans.
Dus nee, paarden laten ons niet goed zien dat ze discomfort hebben. Daarnaast zijn paarden van nature erg tolerante dieren naar ons mensen. Ze hebben een groot vertrouwen in de mens en willen tot uiterste gaan voor ons. Dat maakt het voor ons eigenaren soms een lastige taak om er achter te komen of er iets is, wat het is en waardoor het komt?
Maar luisteren en kijken wij wel voldoende? Er zijn verschillende aanleidingen waarom een paard doet wat hij doet of juist niet doet, één daarvan kan discomfort zijn in zijn lichaam. Paarden vertellen ons namelijk wel degelijk hoe ze zich voelen. Het zit alleen in de kleine dingen, zo vertellen ze ons wel dat het niet goed met ze gaat of dat ze ergens last van hebben. Dat ze eigenlijk best wel veel moeite hebben met de gevraagde oefening. Dat ze het zadel niet comfortabel vinden of dat hun bit niet past bij hun mond. Vaak luisteren wij hier niet naar, want ‘hij heeft immers een hekel aan wijken naar rechts, dat is gewoon z’n slechte kant.’ ‘Hij is altijd chagrijnig met zadelen, daarom bijt hij, rijden vindt hij echt leuk!?’ ‘Hij is lui en dwars, zo is zijn karakter.’ Wij maken aannames en vermenselijken onze paarden, in plaats van luisteren naar de kleine signalen die ze geven waaruit we mogelijk zouden kunnen afleiden waarom ze niet naar rechts kunnen wijken of waarom ze bijten tijdens het zadelen. Misschien kan hij wel niet voorwaarts omdat het hem lichamelijk gewoon niet lukt ….
Signalen
Wanneer de signalen wel duidelijk discomfort aangeven, dan weten we meestal niet hoe lang dit al zo is; wat is er dan al in het lichaam gebeurd of waar komt de echte oorzaak nou vandaan? Vaak zijn deze signalen meteen ook een stuk duidelijker en dwingt het ons om er wel iets aan te doen om dat het paard niet meer goed kan functioneren, zoals bij een blessure, zwaarder verzet, gedragsveranderingen zoals agressie of juist apathie. Vaak heeft het lichaam dan al zoveel overgecompenseerd dat het oorspronkelijke probleem lastig is te herleiden en komen we in een medisch molen terecht waarin volledig herstel soms lastig is.
Verantwoordelijkheid
Onlangs zei iemand tegen mij: ‘ik zou niet willen weten wat mijn paard heeft hoor, hij toont wel wat klachten maar straks heeft hij echt wat.” Enerzijds snap ik de angst om te horen/te zien dat er iets niet in orde is. Maar ik ken geen perfect paard en denk ook echt dat er altijd iets is waaraan je harder moet werken, misschien een alternatief voor moet bedenken of zelfs je doel voor moet gaan bijstellen. Ik denk dan ook dat wij ons als eigenaren of ruiters beter wel op de hoogte kunnen stellen van de sterke en maar ook juist van de zwakke punten van het paard.
Zo kunnen we een betere verantwoordelijkheid nemen om discomfort te voorkomen of uit te sluiten ten gevolge van die zwakke punten. Je kunt dan zoveel gerichter trainen, bewustere keuzes maken m.b.t. (para)medisch en alternatieve behandelen, stalmanagement, voeding en harnachement. We kunnen op deze manier meer kwaliteit, plezier, minder blessures en meer vooruitgang krijgen in onze trainingen en het leven van het paard. Hierdoor kun je uiteindelijk langer plezier hebben van je paard en je uiteindelijke doel behalen en vooral behouden.Voorkomen is in bijna alle gevallen beter dan genezen…
